Ze względu na pochodzenie etymologiczne w języku greckim pojęcie gnoseologii jest używane w dziedzinie filozofii, by nawiązywać do epistemologii lub teorii poznania . Gnoseologia w rzeczywistości wywodzi się z gnôsis (co tłumaczy się jako "wiedza" ).

Tym, co robi gnozjologia, jest zatem analiza pochodzenia, cech i ograniczeń wiedzy (wiedza, zrozumienie). Ta filozoficzna gałąź nie koncentruje się na konkretnej wiedzy, ale jest ukierunkowana na naturę wiedzy w jej najszerszym znaczeniu.

W przypadku gnoseologii istnieją dwie wielkie formy zdobywania wiedzy: przez rozum lub poprzez zmysły . Powód pozwala na wytworzenie informacji, a następnie na wyciągnięcie wniosków, podczas gdy zmysły dostarczają informacji uzyskanych przez percepcję zmysłową (słuch, wzrok itp.). Jeśli dana osoba kupi pudełko z sześcioma alfajorami i zje pięć, może odwołać się do przyczyny, aby wiedzieć, bez konieczności ponownego otwierania pudełka, że ​​pozostał mu tylko jeden alfajor. Z drugiej strony, osoba może wiedzieć, że sklep odzieżowy jest zamknięty po przyjeździe i zauważyć, że rolety są niskie.

Te dwa sposoby zdobywania wiedzy dowodzą pozycji racjonalizmu (doktryna mówiąca, że ​​wiedza pochodzi z racjonalnej intuicji lub dedukcji wynikających z takiej intuicji) i empiryzmu (przekonuje, że wiedza zawsze pochodzi z doświadczeń zmysłowych), że są jednym z głównych powodów refleksji nad gnoseologią.

Realizm, sceptycyzm, relatywizm, konstruktywizm i materializm dialektyczny to inne doktryny, które analizują teorie wiedzy z różnych stron, przyczyniając się do rozwoju gnoseologii.